چرا با رویکرد تفکر ؟!

تفکّر در لغت به معنای تأمل  کردن و اندیشیدن و در معانی مفردات قرآن، تصرف قلب در معانی اشیا برای ادراک مطلوب است. در منطق نیز تفکّر را حرکت نفس از مطالب (مجهولات) تصوری و تصدیقی به مبادی و سیر در معلومات موجود دانسته‌اند تا مجهولاتی که ملازم با آنها هستند، معلوم گردند. در روایات هم تفکّر، آینه صاف و همچنین وزیر عقل شمرده شده است.

خداوند در قرآن کریم از یکسو انسان‌ها را به تفکّر فراخوانده و از سوی دیگر تفکّر کردن را از غایت‌های نزول کتاب و بیّنات الهی برشمرده است، تفکّر مهمترین عامل آیه‌بینی و از ویژگی‌های صاحبان خرد است و بواسطه تفکّر کردن است که انسان به حق بودن عالم و حقیقت اجل پی برده و برای لقای پروردگار مهیا می‌شود.

بدین ترتیب تفکّر کردن را باید مهمترین سبب برای عبودیت خداوند دانست، که امکان عمل کردن بر اساس حق را در هر موقعیت و مواجهه‌ای برای انسان فراهم می‌نماید. بواسطه تفکّر است که انسان در هر مسئله‌ای به عقل و حجّت مراجعه کرده و عمل شایسته را مبتنی بر آن و متناسب با آن موقعیت شناسایی می‌کند، لذا این تفکّر است که عقل را شئونات مختلف زندگی انسان جاری کرده و بدین ترتیب زمینه دستیابی به بلوغ عقلی را برای او فراهم می‌کند.

با توجه به اهمیت بحث تکلیف در دوره نوجوانی و جایگاه بلوغ عقلی به عنوان غایت رشد در این دوره، شکوفایی تفکّر محور تزکیه و تعلیم در این دوره به شمار می‌رود.

لازم است در این رویکرد، تعریف تفکّر را همچنان که بیان شد، از منظر قرآن و اسلام مدنظر داشت و از خلط این مفهوم با اصطلاح تفکّر رایج در جامعه پرهیز نمود، چرا که آنچه به عنوان تفکّر در جامعه معرفی می‌شود، بیشتر ناظر به قسمتی از این تعریف است و در مواردی نیز مراجعه به حق و عقل را به عنوان مبنای تفکّر مدنظر قرار نداده است.

در سند تحول بنیادین آموزش و پرورش دستیابی به حیات طیّبه، به عنوان هدف غایی نظام آموزش و پرورش بیان شده است، در خود سند و در تفصیل این غایت، به «انتخاب آگاهانه مبتنی بر معیارهای اسلامی» اشاره شده است که نتیجه آن انجام دادن اعمال شایسته و همچنین جهاد در راه خداوند است. چنانکه روشن است این تعبیر با آنچه در معنای تفکّر از منظر قرآن و اسلام بیان شد، انطباق قابل توجهی دارد.