به نام خدا

در بین عموم مردم و حتی نزدیکان معصومین، افرادی جزء یاران خاص ایشان به حساب می‌آمدند. مثلا سلمان فارسی و عمار یاسر برای رسول خدا یا مالک اشتر برای حضرت علی از این دست افراد هستند. از زمانی که سرزمین‌های اسلامی گسترش یافت و همچنین دورانی که ائمه در زندان و یا در محدودیت آمد و شد بودند، این یاران نزدیک حضرات تبدیل به حلقه‌های اتصال مردم با اهل بیت شدند.

از دوران امام صادق و امام کاظم به بعد این مسئله گسترش بیشتری یافت و عموم شیعیان این نوع راه ارتباطی با امام را که به سازمان یا شبکه وکالت مشهور است، به خوبی فهم کردند و نامه‌ها، سوالات، وجوهات و دیگر مواردی را که می‌خواستند به امام برسانند، از طریق یاران خاص یا همان وکلای امام، ارسال می‌کردند. بعد از شهادت امام حسن عسکری و آغاز غیبت صغری، بزرگترین مشکل شیعیان ارتباط با حضرت بود که امام در راستای همان شبکه وکالت که بین مردم جا افتاده بود، برای خود 4 نائب مشهور به نواب اربعه انتخاب کردند.

مرحوم سعید تشکری در کتاب چهار فانوس، به سراغ این 4 فرد مهم تاریخ تشیع رفته است. کتاب اثری است روایی پیرامون زمانه و زندگی نواب اربعه که بیشتر شبه گزارش برخی وقایع و اتفاقات است. دوران زندگی نائبان اول و دوم یعنی عثمان بن سعید عمری و پسر او محمد بن عثمان، داستانی‌تر و مفصل‌تر از دوران زندگانی دو نائب دیگر حسین بن روح و علی بن محمد سمری است. به طور کل کتاب دارای یک خط سیر دقیق و کامل داستانی نیست که در آن به عمق شخصیت ها و افکار و اندیشه ها نفوذ کنیم و بهتر ماجراها را درک کنیم، اما در کل در خلا نبود مطلب مفید در مورد نواب اربعه و دوره حساس غیبت صغری، کتاب مفید و قابل استفاده ای است. همچنین شرایط کلی دوران غیبت صغری و دید مردم نسبت به این بزرگواران مخصوصا حسادت برخی افراد که انتظار نیابت خود یا دوستانشان را داشتند ولی تشخیص امام چیز دیگری بوده، به خوبی در کتاب بیان شده است.

اگر در ایام میلاد حضرت مهدی (عج) به دنبال کتابی هستید برای مطالعه، یکی از پیشنهادهای رهبرنوجوان به نوجوانان مطالعه کتاب چهارفانوس است.

با کتابخانه شهید احمد همراه باشید ..